Rối loạn âm lời nói/Nói ngọng

Rối loạn âm lời nói (RLALN) là một dạng rối loạn giao tiếp mà trẻ khó khăn khi nói ra các âm, từ, câu một cách chính xác. 
Việc tạo ra được những từ chính xác đòi hỏi trẻ tạo ra được các âm vị thành phần chính xác và bộ máy phát âm phối hợp hoạt động hoàn hảo.

Tạo ra âm, lời nói đúng đòi hỏi 2 yếu tố chính:

- Nhận thức âm vị 
- Khả năng điều hợp các bộ phận, cơ quan như hàm, lưỡi, môi, răng, vòm miệng, dây thanh âm, hô hấp..
Trẻ có RLALN ( nói ngọng ) có thể có khó khăn ở 1 trong 2 hoặc cả 2 vấn đề trên. Và khó khăn/rối loạn giao tiếp là kết quả của việc giảm khả năng tham gia các hoạt động xã hội, học tập, sinh hoạt. Nhiều trẻ RLALN kèm theo khó đọc, khó học tập

Dấu hiệu 
RLALN được chẩn đoán khi các âm mà đứa trẻ nói ra không đạt được mốc mà những đứa trẻ cùng tuổi đạt được. Tuy nhiên phải xét đến tiền sử phát triển, đặc biệt tiền sử pt ngôn ngữ và sự phát triển các kỹ năng khác nữa.
Thông thường 2 tuổi thì mọi người hiểu được 50% những gì trẻ nói, trên 4 tuổi là hiểu gần hết. Do đó nếu trẻ trên 4t mà nói nhưng người xung quanh khó hiểu thì nên đưa bé đi lượng giá để hỗ trợ kịp thời.

Những dấu hiệu và triệu chứng thường gặp:
- Khó tạo âm
- Người khác khó hiểu những gì bé nói
- Các vấn đề về cấu âm
- Bỏ các phụ âm
- Thay thế các âm
- Thay thế các âm khác nhau cho 1 âm

Nguyên nhân:
- Do cấu trúc khiếm khuyết
- Do rối loạn cảm giác 
- Do khó khăn vận động/ chức năng thần kinh
- Rối loạn trong quá trình lĩnh hội lời nói
.....

Điều trị:
- Việc lượng giá và trị liệu cần được thực hiện bởi NHÀ ÂM NGỮ TRỊ LIỆU LÂM SÀNG, có hiểu biết và kinh nghiệm đầy đủ về giải phẫu học, ngôn ngữ học, ngữ âm học, và các kĩ thuật TRỊ LIỆU ngữ âm
- Phát hiện và điều trị các vấn đề về cấu trúc, cảm giác, thần kinh
- Xác định các vấn đề ngôn ngữ, giao tiếp cần ưu tiên, không chỉ tập trung vào phát âm
- Xác định dạng rối loạn âm lời nói ( nói ngọng ), phân loại những lỗi sinh lý và lỗi cần trị liệu
- Xây dựng kế hoạch trị liệu chuyên sâu cá nhân 
- Lựa chọn phương pháp can thiệp phù hợp
- Lựa chọn âm, quy trình phù hợp
- Thực hiện các buổi can thiệp khoa học và hiệu quả
- Hướng dẫn cha mẹ phối hợp bài tập tại nhà

Bs. Nguyễn Hoàng Oanh